Janusz Szczepański

Bardzo porządne, klarownie napisane opracowanie, obejmujące znacznie szerszy niż zazwyczaj zakres zdarzeń - od organizacji, przez przebieg walk, po końcowe rozliczenia. Ten ostatni aspekt jest szczególnie ciekawy, dotyczy bowiem rozkręconej przez wojsko nagonki na Żydów, kłopotów z odzyskiwaniem tak dóbr zrabowanych z dworów (często przez lokalną społeczność),jak i tych wywiezionych za pruską granicę (konie i wozy, internowane wraz z oddziałami bolszewickiej kawalerii),a także przetasowań społecznych, w poczet których można zaliczyć utratę sentymentów prokomunistycznych wśród biedniejszych warstw chłopstwa i robotników, a także dostrzeżenie w końcu przez właścicieli ziemskich problemu nędzy na wsi. Narrację uzupełniają rozliczne smakowite cytaty z pamiętników i raportów, trochę rzadziej z prasy. Zastanawia mnie tylko jedno - dlaczego tak diametralnie różni się opis walk w Płocku w stosunku do "Obrony Płocka przed wojskami bolszewickimi 18-19 sierpnia 1920 r." Grzegorza Gołębiewskiego? I nie mam na myśli detali starć, a niemal zupełny brak postaci, które u Gołębiewskiego zostały uznane za główne motory obrony przyczółka mostowego. Wygląda to tak, jakby autor poprzestał na analizowaniu oficjalnych dokumentów archiwalnych, całkowicie ignorując dotychczasowe opracowania lokalnych historyków... Książka jest dostępna bezpłatnie w formie pdf na stronie Muzeum Niepodległości, polecam więc lekturę.